Het gaat over het algemeen steeds beter met ondernemers. Gevraagd naar hoe het bedrijf ervoor staat, geven ze gemiddeld een 7,5 als rapportcijfer. Dat is een significante stijging ten opzichte van 2022, toen het gemiddelde een 7,2 was. In de horeca zien ondernemers de situatie echter minder rooskleurig in, zo blijkt uit ‘Ondernemen in 2023’, een groot en representatief onderzoek van KVK onder 1.400 ondernemers.
77 procent van hen is zzp’er, nog eens 19 procent heeft een bedrijf met 2 tot 4 werknemers, de resterende 4 procent heeft 5 of meer werknemers. Het onderzoek liep van 6 tot 24 september. Ten opzichte van coronajaar 2020 is de stijging van het rapportcijfer nog sterker, toen was het gemiddelde een 6,8. Sinds 2020 is het aantal ondernemers dat hun bedrijfssituatie een onvoldoende geeft bijna gehalveerd (van 20 procent toen naar 11 procent in 2023). Anderzijds gaat het nog steeds één op de tien ondernemers niet goed. Zij geven hun bedrijfssituatie een onvoldoende. Dit speelt vooral in de horeca. Daar is het gemiddelde rapportcijfer met 6,9 het laagst van alle sectoren en geeft bijna een kwart van de ondernemers een onvoldoende.
Welbevinden in de lift, horeca ook hier hekkensluiter
Ook met de ondernemer zelf gaat het over het algemeen steeds beter. Het eigen welbevinden wordt beoordeeld met een 7,7, een lichte toename in vergelijking met vorig jaar (7,5). De sterkste stijging is te zien bij ondernemers in de zakelijke dienstverlening (van 7,5 naar 7,9) en in sport, cultuur en recreatie (van 6,9 naar 7,5). Eén op de tien ondernemers geeft een 5 of lager, onder de horecaondernemers is dat zelfs één op de vijf. Spanning en stress zijn daarbij veelgehoorde klachten.
Toekomst
Ook de toekomst lijkt minder zorgelijk dan voorheen. De vooruitzichten voor de komende 6 maanden worden beoordeeld met een 7,6 gemiddeld, een significante stijging ten opzichte van vorig jaar (7,3) en 2020 (6,9). Bijna twee derde beoordeelt de vooruitzichten zelfs met een 8 of hoger. In de bouw, gezondheid en zakelijke diensten zijn de vooruitzichten het meest positief. Minder dan een op tien ondernemers geeft de vooruitzichten een 5 of lager. Opnieuw is daarbij de situatie in de horeca het minst rooskleurig, hier geeft een kwart een onvoldoende.
Het merendeel van de ondernemers verwacht geen financiële moeilijkheden of problemen in het komende half jaar. Bijna één op de tien verwacht die wel, voornamelijk door de stijgende kosten. Aandachtspunten voor het komende half jaar die het vaakst spontaan worden genoemd, zijn het vinden en behouden van klanten en het verdienmodel en de winstgevendheid van de onderneming.
Schulden
De grote meerderheid van de ondernemers is in staat is om maandelijks de zakelijke rekeningen en belastingen te betalen, maar nog altijd 7 procent geeft aan betaalachterstanden of schulden te hebben, meestal bij de Belastingdienst. De huidige betaalachterstanden of schulden zijn het gevolg van het moeten terugbetalen van uitgestelde belastingen en/of coronasteun, minder verkopen en/of lagere omzet en hogere gas-, energie- en brandstofprijzen. Voor ongeveer een kwart van deze ondernemers leiden de betaalachterstanden of schulden tot grote problemen.
Omgevingsfactoren
Van externe en maatschappelijke ontwikkelingen die het bedrijf raken, wordt de hoge gas-, energie- en/of brandstofprijzen door de meeste ondernemers genoemd (31 procent). Het percentage is wel een stuk lager dan vorig jaar (42 procent), tijdens de top van de energiecrisis. Vooral bedrijven in de horeca (72 procent), logistiek (57 procent) en detailhandel (46 procent) geven aan geraakt te worden door de hogere prijzen voor gas, energie en brandstof.
Daarnaast hebben ondernemers nog steeds te maken met hogere inkoopprijzen (29 procent). Ook onzekerheid over een mogelijk nieuwe crisis (15 procent) en dalende consumentenuitgaven (15 procent) hebben impact.
Ondernemers passen verschillende strategieën toe om de situatie het hoofd te bieden: prijzen verhogen, kosten besparen (energiekosten besparen, verduurzamen, goedkopere grondstoffen, andere leveranciers) en meer klanten vinden, bijvoorbeeld door te investeren in marketing. Een respondent daarover: “Om het bedrijf sterker te maken moeten er meer klanten bij. De komende tijd moet ik meer besteden aan marketing.”
Nieuwe klanten
Naar het vinden van nieuwe klanten gaat verreweg de meeste aandacht uit als ondernemers wordt gevraagd naar hun focus voor het komende half jaar. Een groot deel verwacht hier knelpunten en uitdagingen. Die hebben te maken met concurrentie (“De markt is verzadigd, concurrenten zijn erg agressief. Het is moeilijk om nieuwe klanten te winnen.”), prijsstelling (“Klanten vinden de prijs te hoog”), wetgeving en beleid (“De hoge inflatie en politieke onzekerheid maken consumenten voorzichtig, gereserveerd en afwachtend met betrekking tot uitgaven.”), maar vooral met de kunst om jezelf of je product goed te kunnen verkopen (“Ik verkoop een dienst en daarmee mijzelf. Lastig om mezelf te ‘verkopen’.” en “Mensen over de streep trekken, ik wil niet teveel zeuren of verkopen.”)
